Przesieka, suplement

W uzupełnieniu widoków z okolic Przesieki, jakie pokazywałam niedawno, chciałabym nawiązać do jeszcze jednej kwestii - domów.

Po pierwsze - uwielbiam te stare, drewniane domy, które dzisiaj tak rzadko już się spotyka (zresztą nie tylko drewniane - przedwojenne wille, cudne kamienice). Albo to ze mną jest coś nie tak, albo też - wszystko, co ładne, zostało już kiedyś wymyślone. Dzisiejsze wysiłki na posiadanie oryginalnej chatki często kończą się dość żałośnie. Przyznaję, nie znam się aż tak na architekturze, to jeszcze jedna z dziedzin, w których chciałabym liznąć trochę wiedzy. Na razie kieruję się przede wszystkim wyczuciem. Raz po raz przeglądam nowe trendy, czytam o międzynarodowych konkursach architektonicznych - i wiem, że i dziś można tworzyć ciekawe, miłe dla oka projekty. Ale to też pewnie kwestia znacznie większych pieniędzy.

Te stare domy... mają w sobie coś. Nawet, jeśli już z daleka widać, że wymagają gruntownego remontu, zachwycają urokiem, cichą magią. W mojej wyobraźni od razu pojawiają się marzenia o niezbadanych zakamarkach, ukrytych skarbach... A także po prostu podziwiam ich urodę.

Te współczesne natomiast... Za projekty niektórych domków architekci, którzy je wykonali, powinni moim zdaniem stracić uprawnienia do wykonywania zawodu. Zdarzają się domy tak brzydkie, że trudno mi uwierzyć, iż ktoś wybrał je dobrowolnie, a nie tylko ze względu na cenę. Do tego dochodzą domy pomalowane na bijące po oczach kolory, krzykliwie wyróżniające się z otoczenia. To, co uszłoby na podmiejskim osiedlu domków jednorodzinnych - w malowniczej kotlince razi i to bardzo. Albo te para-zameczki, rodem z bajki, która przerodziła się w horror, białe wieżyczki obłażące z farby i groteskowe ogrodzenie. Wiem, de gustibus i tak dalej. Komuś to się z pewnością podobało, inaczej nie zbudowałby takiego koszmarku. Jego ziemia, jego prawo.

Tak na marginesie... to jest ciekawy temat do dyskusji o prawach i wolnościach - jak daleko sięga moje prawo do stanowienia o otoczeniu? Góry, krajobraz są dobrem wspólnym. Czy mogę oczekiwać, aby ten krajobraz był chroniony? Czy jeżeli sąsiad buduje tuż za płotem coś, od widoku czego wszystko się we mnie przewraca, mam prawo protestować?

Jak daleko sięga jego prawo do budowania na swojej ziemi tego, co jemu odpowiada? Czyż nie tak, jak nie narusza innego prawa? Jak daleko zatem sięga moje prawo do podziwiania widoków, krajobrazu?

I tu dochodzimy do drugiej kwestii, o której chciałabym napisać. Planowanie przestrzenne.

Na terenach podgórskich niemal każda polana upstrzona jest przynajmniej jednym domkiem. Jak jest domek, to musi być i droga (coraz częściej to asfalt przecina łąki), muszą być porozwieszane wszędzie kable. Odludne do niedawna dróżki zamieniają się powoli w zatłoczone drogi dojazdowe do luźno rozsypanych po lesie osiedli. Domy porozsiewane są po całej okolicy i wręcz niemożliwym jest takie wykadrowanie zdjęcia, by uchwycić samą zieleń... Mniejsza o zdjęcia - przyjeżdżam cieszyć się widokami, spokojem, a nie tą pstrokacizną.

Staram się być uczciwa - gdybym mogła się wybudować pod lasem - nie skorzystałabym? Pewnie! Kto nie marzyłby o takim domku?? A jak domek, to i wszystkie wygody cywilizacyjne. Studnia wygląda malowniczo, ale wygodniej jest korzystać z kranu, mieć podłączony prąd. Mało kto bierze dziś pod uwagę, że mógłby się obywać bez tego? Droga dojazdowa? Grzęznąc we wczesnowiosennym czy jesiennym błocie z pewnością psioczyłabym, ale nie mogłabym (chyba) zeszpecić widoku asfaltem czy innym betonem. Ktoś inny jednak może nie mieć takich zahamowań.

Jak temu zaradzić? Od tego jest właśnie państwo. Plan zagospodarowania przestrzennego, studium uwarunkowań... Samorządy lokalne mają spore możliwości, by decydować, co się na ich terenie buduje, gdzie budować nie wolno. Szkoda tylko, że szlachetne założenia przegrywają, kiedy w grę wchodzą pieniądze.

A przecież to może się udać. Mam porównanie chociażby ze Słowacją. Nie brak tam pięknych domów, ale buduje się je w obrębie danej miejscowości, poza nimi są pola, lasy. Jest porządek.

Dlaczego u nas się tak nie da?

Na zdjęciach nie pokazuję tych koszmarków ;) Nie chciałabym, żeby ktoś mnie ścigał.

Dom ze zdjęcia poniżej jest... jednym z tych, które bardzo by mi się podobały, gdyby nie był aż tak starannie odnowiony ;) Teraz jest aż za ładny (chwilowo niezamieszkany). Czego nie widać na zdjęciu - stoi na wzniesieniu i z drugiej strony roztacza się wręcz królewski widok. Jak z bajki :) 

Wyobrażam sobie te ciemne korytarze, z wielkimi szafami (kto wie, co się w nich kryje?), skrzypiące schody, może jakiś duch do tego...